‘Aanpassen met behoud van eigen identiteit’

“Toen mij gevraagd werd om op zondag les te geven, heb ik ge­zegd: Maar dan wil ik wel dat jul­lie je kinderen meebrengen.
Na de tweede zondag heb ik zo’n dertien jongens verteld, dat we om vijf uur gingen voetballen. Voetbal­len? Een imam die voetbalt, dat kan toch niet?! Maar toen ik het eerste doelpunt maakte, was mijn opzet gelukt. Sindsdien organiseer ik zaalvoetbaltoernooien en ex­cursies, en nu komen er elke week 32 jongens naar de moskee.’
Jabri woont sinds 1986 in Neder­land. Hij was in Marokko hoogle­raar Frans en studeerde ook theolo­gie. Daarnaast bestudeerde hij de koran. “Het begrip imam kan ver­schillende betekenissen hebben. Je hebt nu de eenvoudige voor­ganger die de preek van vrijdag verzorgt, maar vroeger was de imam de kalief, de regerende lei­der van de islam, te vergelijken met de paus. In 1924 viel het Turkse Ottomaanse rijk door toe­doen van de Europeanen uit elkaar en werden de Arabisch sprekende landen kolonies. Daarna werd het begrip imam anders: hij is degene geworden die een taak heeft in de moskee. Een traditioneel ge­schoolde imam moet de koran uit zijn hoofd kunnen citeren en de mensen duidelijk kunnen vertellen wat zij wel en niet mogen doen. Praktische dingen dus.

Vrijwilligerswerk

Zelf heb ik niet alleen in Marok­ko, maar ook in Nederland mijn traditionele scholing gedaan. Op een gegeven moment werd mij ge­vraagd lezingen te houden in mos­keeën in grote steden als Den Haag en Utrecht. Als je iets goed hebt uitgelegd, gaan de mensen over je praten en dan word je ge­vraagd om op vrijdag ergens een preek te gaan houden. In Utrecht heb ik twee jaar lang in Hoogra­ven op vrijwillige basis als imam gewerkt. Ook in De Bilt ben ik op vrijwillige basis imam. Dat is nu eenmaal mijn principe. Ik heb mijn dagelijks” freelance” werk als geestelijk verzorger bij justitie, mijn functie als imam is vrijwilligerswerk. Ik ben ervan overtuigd, dat iemand die als imam van de hogeschool afkomt, geen werk kan vinden: de gemeenschap beslist of je imam bent of niet, ongeacht een univer­sitaire studie.”
Ook in de moskee kan er, net zo­als in de kerken, een sterke terug­loop van vooral jonge bezoekers zijn. “Maar dat hangt ook van de imam af. Hij kan initiatieven ont­plooien om hierin verandering te brengen.
Zo heb ik de jongens aangespro­ken die regelmatig rondhingen op de Hessenweg. Ik heb een voetbaltoernooi georganiseerd tussen hen en degenen die naar de mos­kee kwamen. 1k houd contact met hen en zie hen nu al twee jaar niet meer rondhangen. Als afsluiting van dit seizoen heb Ik voor een groep jongens van 15 tot 29 jaar voor het afgelopen weekend een reisje naar Maastricht georgani­seerd. Zo’n reisje moet niet alleen recreatief zijn, maar ook instruc­tief en leerzaam. Het waren een paar erg geslaagde dagen.”

Tweetalig

Taal blijkt vaak een obstakel te zijn. Zo moet een imam de rituele handelingen in het Arabisch doen, maar voor veel jongeren is dit een taal die zij niet machtig zijn. “Voor de meisjes heb Ik gepro­beerd Arabische lessen te organi­seren. Helaas kon dit filet door­gaan, omdat er een gebrek aan vrouwelijke docenten is. Volgend jaar wil ik weer een poging Wa­gen. In de moskee komen moslims uit allerlei landen, van Somalië tot Pakistan.
Voor degenen die het Arabisch niet kunnen verstaan, wil ik vol­gend jaar beginnen met een Ne­derlandse samenvatting van de Arabische preek op vrijdag. Zo heeft iedereen, ook de jeugd, een idee waarover ik het gehad heb. De lessen op zondag zijn altijd tweetalig. Het gevolg is, dat mensen uit de hele regio naar de Biltse moskee komen.”

Middenweg

Jabri is iemand die de middenweg bewandelt. “Veel moslims zijn door tradities de weg kwijtge­raakt. Ze zijn of te streng, of te open. Eerst moet je echter goed weten wat de godsdienst wel en niet toestaat. Dit kan besproken worden met een bevoegde imam. In elk geloof zijn stromingen, van heel streng tot matig. De streng traditionele willen hun kinderen heel strak houden, de matig traditionele laten hen los. Mijn me­ning is: we leven hier in Neder­land.
We moeten de waarden, normen en wetten van dit land respecteren, want anders zijn we fout bezig. We leven hier, zien hier onze kin­deren opgroeien, die naar alle waarschijnlijkheid hier de rest van hun leven zullen blijven. Wij moeten ons dan ook aanpassen. maar met behoud van de eigen identiteit. Dan komen er geen botsingen.”
De Biltse moskee staat al vanaf 1982 aan de Troelstraweg. “Er komt op den duur een nieuwe ge­bouw, maar voordat het zover is, kan iedereen onze oude moskee tijdens de Open Monumentendag op 10 september bezoeken. Het thema van deze dag is namelijk Religie, en wij stellen onze mos­kee dan open voor alle belang­stellenden. Ik heb contact met de Raad van Kerken en heb, vooral na 11 september, aan alle pastors en predikanten en ook de burge­meester gevraagd bijeenkomsten te organiseren waarop ik een le­zing kon geven. Helaas is hieraan weinig ruchtbaarheid in de media gegeven. Voor het najaar wil ik in elk geval iets organiseren voor de ... van de diverse kerken en de moskeen. Zo krijg je meer begrip voor elkaar, en dat is belangrijk.”

Boek

Zijn werk als geestelijk verzorger in gevangenissen is zwaar. “ik maak er schrijnende gevallen mee. Bijvoorbeeld moslimvrouwen die in de gevangenis zitten en door hun ouders totaal worden gene­geerd. De reden dat ze in de ge­vangenis zitten, is niet alleen vaak het gevolg van hun opvoeding; ook de maatschappij is hiervoor verantwoordelijk. Ik ben bezig met het schrijven van een boek over moslimvrouwen die in Ne­derland achter de tralies zitten. Mijn werk is boeiend, maar ook erg moeilijk. Mijn functie als imam maakt het echter draaglijk.” Wie meer wil weten over de acti­viteiten van de heer Jabri als imam, kan op internet kijken: ja­briweb.com.